سایپا، کلمه ای سرنام از کلمات “شرکت سهامی ایرانی تولید اتومبیل“، و نام شرکت خودروسازی ایرانی می باشد. شرکت سایپا از سال ۱۳۹۱ به دلیل تعداد اتومبیل تولیدی بیشتر در مقایسه با ایران خودرو، عنوان اولین خودروساز ایران را به دست آورد. در ادامه این مطلب از ایمن ران با تاریخچه و فعالیت های کمپانی Saipa بیشتر آشنا خواهیم شد.
تاریخچه شرکت سایپا
شرکت سایپا در سال ۱۳۴۴ با همکاری شرکت فرانسوی سیتروئن، با نام «شرکت سهامی تولید اتومبیل سیتروئن ایران»، تأسیس شد. سرمایه اولیه تاسیس این شرکت در حدود ۱۶۰ میلیون ریال بود. شرکت در ۱۵ اسفند ماه ۱۳۴۵ ثبت شد و در سال ۱۳۴۷ به مرحله بهره برداری رسید.
نام اولین خودروهای تولیدی این شرکت، وانت آکا و سواری ژیان بودند. بعد از سال ۱۳۵۳ نیز خودرو ژیان مهاری و ژیان پیکاب در انواع معمولی و دولوکس تولید شد.
در اوایل سال ۱۳۵۴، نام شرکت به نام انحصاری سایپا، تغییر کرد. که اختصاری از «شرکت سهامی عام ایرانی تولید اتومبیل» می باشد.
کمپانی سایپا در ۱۶ تیر ۱۳۵۸ تحت مالکیت ایران قرار گرفت. و از آذر ۱۳۶۰ کلیه سهام آن به سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران منتقل شد.
در اواخر ۱۳۷۴، سهام شرکت در بورس اوراق بهادار تهران عرضه شد و سپس در دی ۱۳۸۷ با توجه به قانون بودجه کشور، حدود ۵۱ ٪ از سهام شرکت در بورس واگذار شد. اکنون، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران با دارا بودن ۳۵/۷۵ ٪ از سهام شرکت سایپا، جزو بزرگترین سهام داران آن به حساب می آید.
سهام داران شرکت
سرمایه ابتدایی شرکت سایپا در زمان تأسیس ۱۶۰ میلیون ریال بود. با چندین مرحله افزایش سرمایه، تا پایانی سال ۱۳۹۱ سرمایه شرکت به مبلغ ۱۰٫۴۰۰ میلیارد ریال رسید.
در سال ۱۳۸۹ با تصویب مجمع فوق‌العاده اکثریت، هیئت مدیره شرکت به بخش خصوصی واگذار شد. در این مجمع، سهام‌داران عمده شرکت تغییر کرد و سهام تعدادی از نمایندگان دولت، در هیئت مدیره افزایش یافت. از جمله سهام داران و درصد مالکیت آن ها به شرح زیر می باشد:
| سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران | ۳۵/۷۵ ٪ |
| گروه صنعتی رنا | ۱۵ ٪ |
| شرکت ستاره تابان | ۱۰ ٪ |
| شرکت توسعه سرمایه رادین | ۶/۵۹ ٪ |
| سرمایه‌گذاری صبا تأمین | ۴/۷ ٪ |
| شرکت سرمایه‌گذاری سایپا | ۳/۶ ٪ |
| شرکت تجارت تابان | ۲/۸ ٪ |
| سایر سهام داران | ۲۱/۵۶ ٪ |
سال نمای کاری شرکت سایپا
- ۱۳۴۴: تأسیس شرکت با عنوان شرکت سهامی تولید اتومبیل سیتروئن ایران
- ۱۳۴۷: شروع فعالیت شرکت، تولید انواع مدل خودرو ژیان (۱۳۵۹–۱۳۴۷)
- ۱۳۵۴: تغییر نام شرکت به «شرکت سهامی ایرانی تولید اتومبیل» و تغییر به شرکت سهامی عام
- ۱۳۵۵ : تولید رنو ۵ در مدل های ۳ در و ۵ در (۱۳۷۲–۱۳۵۵)
- ۱۳۶۲: تولید وانت نیسان و زامیاد
- ۱۳۷۱: تولید رنو ۲۱
- ۱۳۷۲: تولید پراید
- ۱۳۸۰: تولید زانتیا
- ۱۳۸۳: تولید ریو
- ۱۳۸۹: تولید تیبا
- ۱۳۸۹: تولید محصولات پراید با پلتفرم ایکس۱۰۰ (سایپا ۱۱۱، ۱۳۱، ۱۳۲، ۱۴۱)
- ۱۳۹۱: تولید سایپا ۱۵۱ (کارا)
- ۱۳۹۳: تولید تیبا ۲
لوگوی شرکت
طراحی لوگو جديد شرکت سايپا نيز به دهه 60 بر می گردد. آرم سایپا را يكی از طراحان برجسته ايران، با نام ابراهیم حقیقی طراحی نمود. اين آرم القا کننده صفاتی مانند، بالندگی و توسعه است و به يكی از آشناترين لوگو های صنعتی ايران تبدیل شده است.
شرکت های زیرمجموعه سایپا
شرکت های زیر مجموعه شرکت سایپا بسیار زیاد است و شامل:
ایران کاوه، پارس خودرو، سایپا کاشان، مگا موتور، مالیبل سایپا، لیزینگ رایان سایپا، بیمه رایان سایپا، سایپا پرس، سایپا یدک، مهندسی توسعه سایپا (سیکو)، مهندسی بازرگانی خودرو سایپا، امداد خودرو سایپا، مرکز تحقیقات و نوآوری سايپا، قالب‌های بزرگ صنعتی، اروند خودرو، ستاره سفیران آینده، سايپا لجستیک، سايپا پیستون، سايپا پلوس، سایان کارت، بیمه سایان، سرمایه‌گذاری کارکنان سايپا، باشگاه فوتبال سايپا البرز، باشگاه والیبال سايپا البرز، شرکت بن رو.
همکاران سایپا
- سیتروئن
- رنو
- نیسان
- کیا موتورز
- برلیانس آتو
خودرو های تولید شده شرکت سایپا
- ژیان : سال 1967 تا 1983
- رنو 5 : سال 1997 تا 2004
- رنو 21
- زانتیا : سال 1993 تا 2001
- ریو : سال 2000 تا اکنون
- انواع پراید : از سال 1987 تا 2014
- مزدا 121 مدل 1989
- فورد فستیوا
- پراید صبا
- نیسان ماکسیما : 1977 تا اکنون
تاریخچه ورود پراید به ایران
طراحی پراید، به سفارش شرکت فورد به شرکت مزدا ژاپن، باز می گردد. نسل اول این خودرو در سال های ۱۹۸۶ تا ۱۹۹۳ تولید و در ژاپن با عنوان مزدا ۱۲۱ و در امریکای شمالی با نام فورد فستیوا به فروش می رسید.
همچنین، این مدل با عنوان کیا پراید از ۱۹۸۷ تا ۲۰۰۰ در شرکت کیا موتورز کره جنوبی تولید می شد. و از سال ۲۰۰۱ خط تولید آن به شرکت سايپا منتقل گردید.
شرکت سایپا با ساخت قطعات فنی این خودرو و با حمایت بخش خصوصی، سعی در داخلی نمودن خودروی پراید نمود. و با نام نسیم (پراید هاچ بک)، صبا (پراید سدان) و سايپا ۱۳۲ و سايپا ۱۳۱ و سايپا ۱۱۱ و سايپا ۱۴۱ و وانت پراید در بازار ایران عرضه نمود.
در زمستان سال ۱۳۸۹ شرکت سایپا تولید محصولات خود با پلتفرم پراید را متوقف کرد. و تولید خود را با پلتفرم X100 را شروع نمود. و محصولاتی با عنوان های جدید: سايپا ۱۱۱، سايپا ۱۳۱، سايپا ۱۳۲، سايپا ۱۴۱ تولید می شود.
تولید اولین خودرو ملی تیبا
تیبا یا خودرو ملی شرکت سايپا، (با نام قبلی مینیاتو) اولین محصول تولیدی شرکت سایپا می باشد که در ۲۳ آذر ۱۳۸۷ رونمایی شد. طراحی این خودرو، با مشاوران و طراحان ایتالیایی، آلمانی و کره ای انجام شد. در طراحی تیبا از قطعات پراید، ریو و تندر۹۰ استفاده شده است. این خودرو با توسعه پلتفرم اس۸۱ سايپا تولید شده و دارای موتور ۱۵۰۰سی سی با مصرف حدود ۵/۶ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر و استاندار آلایندگی یورو چهار است.
این خودرو در زمان رونمایی، جهت ارايه به دهک های میانه و پایین جامعه بود و قیمتی زیر ۱۰ میلیون تومان داشت. اما در نهایت با افزایش قیمت از دسترس جمعیت دهک های پایین خارج شد.
تولید رنو مگان
رنو مگان از جمله خودرو های تولیدی شرکت رنو فرانسه است. طرح اولیه این خودرو در سال ۱۹۸۸ از طرف شرکت رنو ارائه شد. نام این خودرو به افتخار مگان سودیت، طراح معروف فرودگاه برست، انتخاب شده است.
نسل اول این خودرو با عنوان مگان یک در سال ۱۹۹۵ ارائه شد. نسل دوم آن، در سال ۲۰۰۲ با عنوان مگان دو جایگزین نسل اول شد. نسل سوم این خودرو توسط شرکت رنو در ۴ اکتبر ۲۰۰۸، با نام مگان سه، در نمایشگاه بین‌المللی اتومبیل موندیال پاریس رونمایی شد.
تولید تندر ۹۰
خودروی رنو لوگان ال ۹۰ یا تندر ۹۰ توسط شرکت رنو پارس طی کنسرسیومی از شرکت های ایران خودرو، سايپا و پارس خودرو با شرکت سیتروئن می باشد. تندر ۹۰ یا داچیا لوگان ساخت شرکت داچیای رومانی است. نسل اول این اتومبیل از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۲ تولید گردید. تولید نسل دوم آن نیز از اوایل سال ۲۰۱۳ آغاز شد.
